Monday

27-10-2025 Vol 19

Albanologu i shquar Maximilian Lambertz

twitter sharing button
pinterest sharing button
email sharing button
sharethis sharing button

Lambertz lindi në Vjenë dhe studioi gjuhësi dhe filologji gjatë viteve 1900–1905. Ai mori doktoraturë në vitin 1906 me temë mbi “emrat e skllevërve grekë”. Një bursë shtetërore e çoi atë në Itali dhe Greqi, ku dëgjoi për herë të parë gjuhën shqipe, fakt që e bëri atë të drejtojë karrierën e tij drejt albanologjisë.

Në vitin 1913, ai publikoi së bashku me Georg Pekmezi-n manualin e parë mësimor për gjuhën shqipe, “Lehr und Lesebuch des Albanischen” (Manual dhe Libër leximor i shqipes). Ndërkohë, gjatë viteve 1913-1914, ai udhëtoi në Jug të Italisë për të studiuar dialektet arbëreshe, veçanërisht dialektin e Villa Badessa në Abruzzo dhe Molise.

Nga maji deri në korrik 1916, si pjesë e Komisionit Ballkanik të Akademisë Austriake të Shkencave, Lambertz vizitoi Shqipërinë Veriore dhe Qendrore. Ai mblodhi material folklorik dhe gjuhësor në rajone si Shkodër, Lezhë, Krujë, Tiranë, Durrës, Mirditë dhe vende të tjera, duke krijuar një dokumentacion të pasur etnologjik dhe linguistik.

Në fund të vitit 1916, gjatë administrimit Austro-Hungarez të Shqipërisë, Lambertz mori detyrën për të menaxhuar sistemin arsimor shqiptar dhe bëhet anëtari i parë i huaj i Komisionit Letërsiar Shqiptar, i cili punonte për krijimin e një standardi gjuhësor për arsimin.

Pas luftës, Lambertz u kthye në Austri, ku dha mësim deri në vitin 1934 dhe shtroi bazat për studime të mëtejshme mbi kulturën dhe folklorin shqiptar. Më vonë u angazhua në politikë e akademi në Gjermani (në Leipzig), ku u emërua profesor dhe drejtor i Institutit të Gjuhëve Indo-Evropiane deri në pensionimin e tij në vitin 1957.

Ai u rikthye në Shqipëri në vitin 1954 dhe në 1957, duke ruajtur lidhjet akademike me vendin.

Studimi i tij i parë “Albanische Mundarten in Italien” ofroi një hartë të detajuar të ngulimeve arbëreshe dhe hapi një kapitull të ri në dialektologjinë shqiptare. Ai theksoi rëndësinë e studimit të këtyre të folmeve si dëshmi e shqipes mesjetare. Ky pasion për dialektet shqiptare u shtri në një mori punimesh shkencore, përfshirë edhe një monografi të gjerë mbi dialektet arbëreshe të Molizes.

Lambertz ishte pjesëmarrës aktiv në Komisinë Letrare Shqipe, ku dha kontribut të vyer në formësimin e gjuhës së përbashkët dhe drejtshkrimit të shqipes. Veprat e tij përfshijnë edhe studime të rëndësishme në fushën e sintaksës, si dhe një sërë botimesh për mësimin e gjuhës shqipe, përfshirë një kurs të plotë në tre vëllime dhe një antologji të letërsisë shqiptare me përkthim në gjermanisht.

Në fushën e folklorit shqiptar, ai la vepra monumentale si “Die Volkspoesie der Albaner” (1917), “Albanien erzählt” (1956) dhe “Die Volksepik der Albaner” (1958), duke përfshirë ciklin epik të kreshnikëve dhe mitologjinë shqiptare.

Për përkthimin e veprave madhore si “Lahuta e Malësisë” e Gjergj Fishtës dhe drama “Toka jonë” e Kolë Jakovës, ai fitoi respekt të gjerë. Pas vdekjes së tij më 26 gusht 1963 në Leipzig, u botua edhe punimi “Mitologjia shqiptare” në veprën kolektive “Wörterbuch der Mythologie”.

Për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në studimet albanologjike, Maximilian Lambertz u dekorua me “Urdhrin e Flamurit” nga shteti shqiptar.

Maximilian Lambertz u nda nga jeta më 26 gusht 1963 në Markkleeberg, pranë Leipzigut. Ai u varros në varrezat Döbling të Vjenës.

perpjekjashqiptare.al

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *