Profil i Luan Topçiut, studiuesit, kritikut të artit, përkthyesit dhe diplomatit tonë të suksesshëm në Bukuresht:
Luan Topçiu, i lindur në Pogradec më 22 shkurt 1962, është një prej figurave më të spikatura që qyteti i liqenit i ka dhënë kulturës shqiptare në hapësirën ballkanike dhe më gjerë. Rruga e tij nisi me artin, teksa mbaroi Liceun Artistik “Jordan Misja” në Tiranë, në degën e skulpturës, për t’u zhvendosur më pas drejt studimeve filologjike në Universitetin e Tiranës. Kjo ndërrmarje e hershme mes estetikës së formës dhe gjuhës e përgatiti për një jetë profesionale të gjerë, të ndërthurur midis letërsisë, artit, kritikës dhe diplomacisë.
Gjatë viteve ’90, Topçiu u vendos në Bukuresht, ku vazhdoi studimet pasuniversitare dhe më pas doktoraturën në Universitetin e Bukureshtit, me një kërkim të thelluar mbi motivin e mallit në letërsinë shqipe dhe atë rumune, si në krijimtarinë e shkruar ashtu edhe në traditën folklorike. Në Rumani ai nisi të ndërtonte një karrierë të dyfishtë: akademike dhe kulturore. Nga viti 1997 deri në vitin 2004 ka qenë pedagog i jashtëm në Universitetin e Bukureshtit, ku ligjëroi letërsi krahasuese dhe letërsi shqipe, ndërsa paralelisht drejtoi disa media të komunitetit shqiptar në Bukuresht, mes të cilave gazetat “Albanezul (Shqiptari)”, “Shqipëria XXI” dhe “Paradigma XXI”. Përmes këtyre platformave ai u bë një urë komunikimi mes diasporës shqiptare dhe botës kulturore rumune.
Në vitet vijim, aktiviteti i tij u zgjerua edhe në diplomaci. Për më shumë se një dekadë ka mbajtur detyrën e ministrit këshilltar pranë Ambasadës së Shqipërisë në Bukuresht, ku ka qenë një figurë kyçe për organizimin e veprimtarive kulturore dhe forcimin e lidhjeve mes institucioneve shqiptare dhe atyre rumune. Pas përfundimit të detyrës diplomatike, ai vazhdoi angazhimin si këshilltar kulturor, përfaqësues i Lidhjes së Shqiptarëve në Rumani dhe drejtues i Qendrës Kulturore Shqiptare në kryeqytetin rumun, duke koordinuar ngjarje të rëndësishme si ditët e kulturës shqiptare, promovime librash dhe konferenca me karakter letrar.
Si studiues dhe autor, Luan Topçiu ka lënë gjurmë të thella në kritikën letrare shqiptare dhe rumune. Librat e tij “Tradita moderne në letrat shqipe”, “Morfologjia e shpirtit” dhe veprat e tjera të kritikës moderne ndërthurin vëzhgimin estetik me analizën teorike, duke trajtuar zhvillimet e letërsisë shqipe në një kontekst krahasues. Një nga veprat më të rëndësishme të tij është monografia “Poeti i vështirë Lasgush Poradeci”, një studim i hollësishëm mbi stilin, botën shpirtërore dhe universin poetik të Lasgushit, që e forcoi më tej lidhjen e tij me vendlindjen dhe me figurën emblemë të qytetit. Po kaq të rëndësishme janë përpjekjet e tij për të prezantuar letërsinë shqipe në Rumani, ku spikasin botimet “Istoria literaturii albaneze de la origini până în prezent” dhe “Antologjia e poezisë shqipe nga zanafilla deri më sot”, e hartuar së bashku me Renata Topçiun-Melonashi. Me këto vepra ai ka ndërtuar një urë të qëndrueshme kulturore që e ka bërë letërsinë shqipe të njohur për një publik më të gjerë.
Kontributi i tij shtrihet edhe në fushën e përkthimit, ku ai ka sjellë në shqip autorë rumunë të rëndësishëm dhe ka përkthyer në rumanisht poetë dhe shkrimtarë shqiptarë, veçanërisht ato të traditës moderne dhe bashkëkohore. Kjo veprimtari e gjatë dhe e përkushtuar është vlerësuar me çmime ndërkombëtare, ndërsa në vitin 2022 Presidenti i Rumanisë Klaus Iohannis e dekoroi me titullin “Kalorës për Merita Kulturore”, një nga vlerësimet më të rëndësishme që një studiues i huaj mund të marrë në Rumani.
Pavarësisht viteve të shumta jetuar jashtë Shqipërisë, Topçiu ka ruajtur një lidhje të gjallë me Pogradecin. Ai rikthehet shpesh për veprimtari kulturore, promovime librash dhe ngjarje kushtuar Lasgush Poradecit, duke e mbajtur vazhdimisht të gjallë lidhjen mes qytetit të tij dhe botës së letrave. Profili i tij sot është ai i një intelektuali të plotë, kritik i rafinuar, studiues i përkushtuar, përkthyes i palodhur, organizator kulturor dhe diplomat i natyrshëm, që ka ditur të ndërtojë ura mes dy kulturave dhe të ruajë identitetin e tij shpirtëror pogradecar përtej çdo kufiri./Pogradecipress.al
