Luigi Pirandello (28 qershor 1867 – 10 DHJETOR 1936)
Fitues i Çmimit Nobel për Letërsinë në vitin 1934.
Pirandelo është një nga 6 shkrimtaret italianë që ka fituar këtë çmim prestigjoz.
Përpara tij kanë fituar Carducci (1906), Grazia Delleda (1926) dhe, pas tij, Quasimodo (1959), Montale (1975) dhe Dario Fo (1997).
Ata thanë se ishte i çmendur.
Ata e quanin sinqeritetin e tij çmenduri. Autenticiteti i tij u tall. Sepse në një botë maskash, ai ishte shumë i sinqertë, autentik dhe i VËRTETË.
Ai lindi në Agrigento, në një tokë, Siçili, që vlente më pak se zero. Si djalë, ai vëzhgoi gjithçka: fytyrat, fjalët e pathënë, heshtjet që peshojnë më shumë se fjalimet. Ai studioi në Palermo, Romë, madje edhe në Gjermani.
Ai po kërkonte diçka. Ndoshta një përgjigje. Ndoshta një të vërtetë. Ndoshta të gjitha të vërtetat që askush nuk kishte guximin t’i thoshte.
“Do të mësosh me shpenzimet e tua se në udhëtimin e gjatë të jetës do të hasësh shumë MASKË dhe pak fytyra.”
Pastaj erdhi jeta, e ashpër, e pamëshirshme. Një katastrofë financiare. Një shtëpi e shkatërruar.
Dhe mbi të gjitha, Antonietta, një siciliane e bukur me sy të errët dhe një vështrim melankolik.
Ai e donte shumë. Ajo vuajti shumë. Ata ishin takuar shumë të rinj, dy të rinj plot shpresa dhe ëndrra. Por pastaj ajo u sëmur dhe humbi mendjen. Ajo u bë çmendurisht xheloze. Ai qëndroi pranë saj, edhe kur askush tjetër nuk do ta bënte. Sepse të duash do të thotë të kujdesesh. Por ndonjëherë as dashuria nuk mjafton. Antonietta ishte bija e asaj “kulture nderi dhe xhelozie” që e kishte shtyrë nënën e saj të vdiste gjatë lindjes në vend që të prekej nga një burrë, madje as nga një mjek.
Kujtimi i Antoniettës, e humbur përgjithmonë, e përndjek atë, dhe kështu ai e transformon tragjedinë e tij në art.
Kështu lindën ato vepra të jashtëzakonshme, të tilla si “I ndjeri Mattia Pascal”, “Një, Askush dhe Njëqind Mijë” dhe “Gjashtë Personazhe në Kërkim të një Autori”.
Libra që nuk ishin thjesht libra, por vepra DENONCIMI kundër atyre gjërave absurde të quajtura hipokrizi, moral, respekt dhe konvencione.
I thanë të gjitha llojet e gjërave. Por ai vazhdoi të demaskonte hipokrizinë. Të qeshte me konvencionet. Të thoshte se nuk ka kurrë vetëm një të vërtetë. Ai na mësoi se forca nuk qëndron në të qenit perfekt, por në të qenit i vërtetë. Se bukuria lind kur e heqim maskën. Dhe se nuk është kurrë vonë për t’u bërë ai që dëshiron të jesh. Sepse “atë që vemja e quan fund, pjesa tjetër e botës e quan flutur”.
