Shkrimtari që mbeti në zemrën e tokës shqiptare
Në hijen e maleve të Devollit, u lind më 13 tetor 1931 një poet që dinte të fliste me baltën, me erën dhe me njeriun.
Dritëro Agolli ishte rrëfimtar i jetës së zakonshme që e ngriti në art. Ai shkroi për bujqit, për nënat, për ata që ecin zbathur nëpër borë dhe flasin me heshtjen.
Në çdo varg të tij jeton toka, me gjithë dhembjen dhe butësinë e saj. Ai e deshi fshatin jo si vendin e humbur të varfërisë, por si vendin e shpirtit, ku njeriu është më i pastër dhe fjala më e drejtë.
Nga “Njeriu me top” te “Komisari Memo”, nga poezitë e dashurisë së ndrojtur tek ironia e ëmbël e satirave të tij, Dritëro Agolli mbeti një ndër zërat më të ndershëm të letërsisë shqipe. Ai nuk kërkoi të bëhej monument, por të mbetej njeri i zakonshëm që di të qeshë dhe të qajë me popullin e tij.
Në mes të gjithë krijimtarisë së tij, që lëviz mes ndjenjës dhe ironisë, mbetet një poezi që shumëkush e quan testamentin e tij letrar. E shkruar me ndjeshmëri të thellë dhe me përulësinë që e shoqëroi gjithë jetën, “Kur të jesh mërzitur shumë” është si një përshëndetje e qetë që ai ia la lexuesit të vet:
Kur të jesh mërzitur shumë
Këtu s’do të jem, do jem larguar;
Në tokë i tretur si të tjerët,
Në kafenenë e preferuar
Nuk do më shohin kamarierët.
Dhe nëpër udhët ku kam ecur,
S’do ndihet kolla ime e thatë,
Mbi varrin tim do të rrijë i heshtur
Një qiparis si murg i ngratë.
Ti do trishtohesh atëherë,
Se s’do më kesh në dhomë gjallë,
Dhe, kur në xham të fryjë erë,
Do qash me erën dalëngadalë.
Po kur të jesh mërzitur shumë,
Në raft të librave kërkome,
Atje do të jem i fshehur unë,
Në ndonjë varg a ndonjë shkronjë.
Mjafton që librin pak ta heqësh,
Dhe unë do zbres, do vij pas teje;
Ti si dikur me mall do qeshësh,
Si një blerim pas një rrëkeje.
Në këto vargje, Dritëroi duket sikur flet me qetësi nga përtej jetës, si një mik i vjetër që i kujton njeriut se dashuria dhe kujtimi nuk vdesin kurrë. Ai e ka gdhendur përjetësinë e tij jo në gur, por në fjalë, aty ku lexuesi mund ta gjejë gjithmonë, mes një libri dhe një fryme malli.
Në çdo përvjetor të lindjes, fjala e Agollit rikthehet për të kujtuar se poezia më e bukur është ajo që di të prekë zemrën, pa britma, pa zbukurime, thjesht me të vërtetën e njeriut.
Kur mbylli sytë, Tirana u mbulua me një heshtje të butë, një heshtje që dukej sikur donte ta ruante gjumin e tij të qetë. Në vargjet e fundit të tij ndihet fryma e një njeriu që i foli kohës me zemrën plot, që e deshi jetën me gjithë thjeshtësinë dhe plagët e saj dhe që u largua pa zhurmë, si një mik i urtë që del ngadalë nga dhoma për të mos zgjuar të tjerët.
Prehu në paqe, Dritëro, në dheun që e deshe si atdhe dhe e nderove me fjalën tënde të pastër.
Tokës i dhe zë, fjalës i dhe shpirt, ndaj nuk ka heshtje që mund të të mbulojë.
Nga Borea Lisi
