Nga Ilir MBORJA
Pasi mbarova 8-vjeçaren, megjithëse isha me nota jo të këqija, fillova punë si roje nate në Komitetin Ekzekutiv të qytetit. Ma rregulloi gjyshja, pasi i zuri një ditë pritë kryetarit dhe, duke qarë me lot në sy, iu lut për të më futur në këtë punë… Në dhomën e vogël që ishte për dezhurnin që shërbente edhe paradite kishte një divan që ishte shumë më i rehatshëm se minderi i shtëpisë sime. Punën e merrja çdo natë më 9 të darkës, domethënë edhe të shtunave e të dielave, apo për festa, për të cilat paguhesha dyfish. Nuk bëja asgjë, por shtrihesha e ia këpusja gjumit për shtatë palë qejfe. Zgjohesha para se të fillonte orari zyrtar e të vinin nëpunësit dhe, kur shkoja në shtëpi, ia fusja përsëri gjumit deri nga mesdita. Shkollën, edhe të mesmen, edhe të lartën, i bëra natën…
Sapo mbarova shkollën e lartë për filozofi, miqtë e mi që zura në Komitetin Ekzekutiv më caktuan të punoj në shkollën e mesme të mbrëmjes në Cërrujë, 16 km larg qytetit. Nuk lashë gur pa lëvizur për t’u emëruar pikërisht aty ku desha. Kur isha në vitin e fundit të gjimnazit, më vdiq gjyshja… Mbeta vetëm dhe u trondita shumë. Shokët e Partisë në Komitet, më dhanë një apartament të ri në katin e parë të një pallati që sapo ishte ndërtuar me kontribut vullnetar. Kur dorëzova banesën e vjetër me kopshtijen nga pas, u mallëngjeva sa s’thuhet, por sidoqoftë, zhvendosja në apartamentit e ri, ku zhurma e kalamajve që luanin aty, më bënte mirë… Një vit përpara se të merrja diplomën për mësues filozofie, kisha përhapur fjalë se vuaja nga një “sëmundje” shumë e rrallë e syve, ajo e “bufit të pulave”, që, me demek, më pengonte shikimin në dritën e ditës dhe, për këtë, “mjekët më kishin rekomanduar që të qarkulloja vetëm kur binte muzgu” … Që atëherë vura edhe syze dielli, nga ato me xhama të zinj zgjyrë, siç mbajnë të verbrit dhe kur dilja në rrugë, nuk i hiqja asnjëherë para se të perëndonte plotësisht dielli. Kur shefi i arsimit po më dorëzonte emërimin tim më kërkoi gjithë mirësjellje raportin mjeko-ligjor për sytë e mi “problemorë”, që ta fuste në dosje, unë e kisha gati përgjigjen dhe i përmenda emrin e Sekretarit Partisë:
“…Pse? Nuk ka biseduar me ju për punën e raportit shoku Themo?! Unë nuk e kam problem, mund ta siguroj menjëherë, por unë mendoj se… Partia, shoku Themo, mendon që kjo gjë, domethënë halli im, të mbetet mes nesh, në Parti, sekret, domethënë…”
E ndjeva që u skuqa nga gënjeshtra se m’u nxehën veshët, por kjo më ndihmoi. Shefit i erdhi keq se kujtoi që u preka meqë tërthorazi kisha shfaqur dëshirën time të ndrojtur për t’u martuar dhe, duke më lënë fletën e emërimit në dorë, më uroi: “Punë të mbarë dhe në dasmë! Mos e zgjat shumë, se kush nuk të merr ty?! Lëri sytë! Goxha djalë je… Dhe, të mbetet mes nesh! Për gratë, vetëm nata është e rëndësishme. Hajt suksese!”
***
Kështu pra, më caktuan mësues filozofie dhe më 1986 fillova punë në teknikumin bujqësor të mbrëmjes që ndodhej pranë fermës së Cërrujës. Mësimi ishte tre herë në javë dhe niste në orën 4 mbasdite. Ky orar më linte të flija deri në mesditë, derisa dielli arrinte në zenit dhe kur zgjohesha, isha gjithnjë i ënjtur sikur të më kishin pickuar grerëzat. Për t’u maskuar dhe për të mbuluar lumturinë që më shprehnin sytë, vija syzet me xhama të errët dhe nisesha për punë. Kur zbrisja nga autobusi i fermës së Cërrujës, ecja ngadalë drejt shkollës. Rruga nga vendi ku më linte autobusi e deri atje kalonte përmes disa fushave të gjelbra, ku aroma e barit të freskët dhe tingujt e natyrës më krijonin një ndjesi të mrekullueshme lirshmërie, ose papërgjegjshmërie më mirë të them. Nuk e di sepse, por pikërisht këto çaste më kujtonin kopshtijen dhe vitet e fëmijërisë që kisha kaluar te shtëpia e vjetër, që tashmë, bashkë me gjyshen e dashur, më kishin lënë… Kështu pra, i përmalluar nga kujtimet dhe njëkohësisht i lumtur sa nuk rrëfehet, lehtë që mos më dëgjonin as gjethet e pemëve e fijet e barit, këndoja sa për vete vargjet e mia: “E ëmbël shkollë e natës/ si shija e çokollatës…”…
Kur mbërrija në shkollë pastaj, ishte krejt tjetër gjë. Shumica e nxënësve të mi ishin moshatare ose më të mëdhenj se unë. Pak ishin ata më të vegjël se unë në moshë. Nuk mësonin dhe unë kurrë nuk i ngrija në dërrasë të zezë për t’i pyetur e t’iu përgjigjur mësimit. Një herë në muaj u bëja provim me shkrim dhe i lija të kopjonin. Ashtu bënin, përveç Dylit, karrocierit të fermës, i cili nuk kopjonte dhe ma dorëzonte pothuajse të bardhë fletën e provimit. Ishte i çuditshëm. Rrinte në bankën e fundit vetëm dhe, sapo unë filloja shpjegimin e mësimit të ri, shtrihej e flinte në dy stola që i kishte bashkuar për atë qëllim. Kur klasa shpërthente në të qeshura, do të thoshte se Dyli ia kishte futur gërrhimës… Kjo gjë më ofendonte shumë, sepse, siç mora vesh nga kolegët, këtë gjë, që ia fuste gjumit kur fillonte shpjegimi, e bënte vetëm në orën time. Nejse! Do t’ju flas më vonë gjerë e gjatë për Dylin…
***
Ç’është e vërteta, kolegët e shkollës sime, nuk ishte se silleshin keq me mua, por as nuk më afronin shumë… Si për shembull Lumturia, pastruesja dhe sekretaria e organizatës bazë të Partisë në shkollë. Ishte vëngëroshe por e bukur sa s’ka… Edhe vite më pas kur u lidhëm, nuk e kuptova asnjëherë, nëse syri që më shikonte gjithnjë ngultas, ishte i sakti, apo vëngëroshi? Nxënësit thoshin se e kishte të transplantuar nga syri që i kishin marrë një dhie… Nejse! Për mua, ai sy ia shtonte bukurinë… Bukurinë! Ç’bukuri?! Mrekullinë…
Kur mbaroja mësimin, nuk nxitoja të shkoja në stacionin e autobusit që më çonte në qytet, por për rreth një orë e gjysmë, rrija në klasë. E dija që pas pak do vinte Lumturia. Me kovën dhe me një shtupë të lagur, që asnjëherë nuk kishte fuqi ta shtrydhte sa duhej, ajo vinte e pastronte dyshemenë e klasës ku unë kisha dhënë mësim orën e fundit. Kur vinte, mua gjithnjë më gjente të hipur mbi bankën e parë të rreshtit të mesit duke i mbajtur këmbët të nderura që të mos preknin dyshemenë deri sa të thahej dhe vështroja me ëndje Lumturinë nga pas…
– Përshëndetje Lumturi! Si je? U lodhe sonte? – i flisja unë kur hynte në derë.
– Përshëndetje, shoku mësues! Faleminderit që pyete. Tani fillon lodhja për mua.
– Mos ju pengoj?
– Përkundrazi shoku mësues. Prania juaj më jep kënaqësi.
– E di, Lumturi, jo se nuk kam ku të rri dhe kohë deri sa të mbërrijë autobusi, por nuk di ta shpjegoj pse më pëlqen të qëndroj këtu dhe të shikoj kur punon. Është jo vetëm relaksuese, por ne që merremi me filozofinë Marksiste – Leniniste është domosdoshmëri të mbajmë parasysh e të mos shkëputemi nga njerëzit që konkretisht…
– Pse, vetëm për këtë të pëlqen të qëndrosh në klasë pas mësimit? Sidoqoftë…, më pëlqen që puna ime vlerësohet nga ju, i dashur mësues, – m’u drejtua Lumturia pasi u mbështet mbi shkopin e shtupës dhe më pa në sy. Ishte hera e parë që të dy kokërdhokët e syve iu drejtuan dhe iu ngulën drejtpërdrejt kokërdhokëve të syve të mi.
– Nuk të kam pyetur ndonjëherë, çfarë të pëlqen të bësh pas punës, Lumturi?
– Më pëlqen të lexoj libra, por materialet e Partisë dhe Plenumit, ku bëj pjesë, se jam edhe anëtare Plenumi të Rrethit, nuk më lenë shumë kohë për të lexuar ato që më pëlqejnë.
Mund të më sugjerosh ndonjë libër interesant për të lexuar? – më befasoi me kërkesën e saj Lumturia.
– Po sigurisht! Sapo kam lexuar një roman të mrekullueshëm, “Zonja Bovari”. Dëshiron ta sjell ty?
– Dakord. Sille!
***
Vijon…
